Na chwilę obecną możliwe jest w Polsce otwieranie i prowadzenie następujących form wychowania przedszkolnego:
- Przedszkoli,
- Oddziałów przedszkolnych przy szkołach podstawowych (tzw. zerówki),
- Punktów przedszkolnych,
- Zespołów wychowania przedszkolnego.
Stworzenie możliwości powstawania dwóch ostatnich form miało na celu ułatwienie dostępu do edukacji przedszkolnej dzieciom z różnych środowisk.
Od 1 września 2016 roku oddziały przedszkolne przy szkołach podstawowych staną się przedszkolem i razem ze szkołą utworzą zespół szkolno-przedszkolny.
Kto może otwierać i prowadzić formy wychowania przedszkolnego:
- Gmina,
- Osoba prawna tj. między innymi stowarzyszenia, fundacje, organizacje pozarządowe czy związki wyznaniowe,
- Osoba fizyczna czyli właściwie każdy kto ma na to ochotę. Od osoby takiej nie wymaga się wykształcenia pedagogicznego, ale w takim wypadku konieczne jest oczywiście zatrudnienie wykwalifikowanego personelu.
Otwarcie jednej z wyżej wymienionych form wymaga:
- Spełnienia warunków określonych przepisami techniczno-budowlanymi, przeciwpożarowymi i sanitarnym,
- Zatrudnienia wykwalifikowanej kadry pedagogicznej,
- Zapewnienia przyrządów, pomocy dydaktycznych, zabawek itp. umożliwiających realizowanie podstawy programowej.
Przepisy ściśle określają min. wielkość pomieszczeń w przeliczeniu na liczbę dzieci, wysokość pomieszczeń, liczbę wyjść z budynku, konieczność obudowania grzejników czy temperaturę panującą w pomieszczeniach.
Spełnienie wszystkich warunków pozwala na uzyskanie wpisu do ewidencji prowadzonej przez gminę na terenie której powstaje dana placówka i tym samym w pełni prawomocne jej funkcjonowanie. Nadzór nad pracą danej placówki prowadzi Kuratorium Oświaty.
Zajęcia w powyższych, publicznych formach wychowania przedszkolnego odbywają się:
- Przedszkola, oddziały przedszkolne – codziennie przez cały rok szkolny,
- Punkty przedszkolne – codziennie przez cały rok szkolny z wyłączeniem okresu ustanowionego przez organ prowadzący,
- Zespoły – w wybrane dni przez cały rok szkolny z wyłączeniem okresu ustanowionego przez organ prowadzący.
Do wszystkich typów placówek przyjmowane są dzieci od września roku w którym kończą 3 lata. W wyjątkowych, uzasadnionych przypadkach możliwe jest przyjmowanie dzieci 2,5 letnich.
Każde dziecko 5 letnie objęte jest obowiązkiem rocznego przygotowania przedszkolnego. Zrealizować go można zarówno w placówkach publicznych, jak i w innych, prawidłowo działających formach wychowania przedszkolnego w tym przedszkolach niepublicznych. Istnieje również możliwość realizacji rocznego obowiązkowego przygotowania przedszkolnego w formie tzw. nauczania domowego.
Bez względu na rodzaj formy wychowania przedszkolnego placówki zobowiązane są do spełnienia odpowiednich standardów opieki, wychowania i kształcenia dzieci w wieku przedszkolnym. Wszystkie realizują podstawę programową wychowania przedszkolnego.
Przedszkole publiczne ani żadna inna publiczna forma wychowania przedszkolnego nie może pobierać opłat innych niż ustalone przez radę gminy.
Główne różnice pomiędzy poszczególnymi formami wychowania przedszkolnego dotyczą warunków lokalowych oraz form edukacji, a nie standardów nauczania.
Alternatywne formy wychowania (punkty i zespoły) są przede wszystkim placówkami mniejszymi. Krótszy jest również czas trwania zajęć w ciągu dnia. Minimalny wymiar godzin zajęć wychowania przedszkolnego i opieki prowadzonych w zespole lub punkcie wynosi 3 godziny dziennie, a zajęć nauczania 12 godzin tygodniowo.
Powyższe różnice nie oznaczają, że alternatywne formy wychowania nie mogą sprawnie funkcjonować, spełniając wszelkie wymogi i potrzeby wieku przedszkolnego.
Sprawdzenie czy dana placówka publiczna czy też prywatna posiada wpis do ewidencji, tym samym czy działa legalnie, możliwe jest tu:
http://www.cie.men.gov.pl/index.php/sio-wykaz-szkol-i-placowek/26-wykaz-wg-wojewodztw.html
Więcej informacji na stronach:
https://men.gov.pl/pl/zycie-szkoly/wychowanie-przedszkolne/inne-formy-wychowania-przedszkolnego
http://isap.sejm.gov.pl/ a na niej akty prawne:
- Dz.U. 1991 nr 95 poz. 425 (z późniejszymi zmianami)
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty.
- Dz.U. 2010 nr 161 poz. 1080
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 sierpnia 2010 r. w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania
- Dz.U. 2011 nr 143 poz. 839
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 czerwca 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania